โปรแกรมกำหนดราคา

วิถีชีวิตของชาวนาไทยขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยที่ตนเองกำหนดไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นฟ้าฝน นโยบายข้าวจากรัฐบาลและราคาข้าวเปลือกซึ่งถูกกำหนดโดยผู้รับซื้อเพียงฝ่ายเดียว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในปัจจุบันการรับซื้อข้าวของโรงสีจะกำหนดราคาข้าวเปลือกตามเปอร์เซ็นต์ความชื้นเป็นหลัก ซึ่งไม่ก่อให้เกิดการพัฒนาข้าวเปลือกให้มีคุณภาพ เกษตรกรที่ได้ผลผลิตคุณภาพดีจะเสียเปรียบเกษตรกรที่มีผลผลิตคุณภาพต่ำกว่า เพราะได้ราคาเท่ากัน จึงไม่ทำให้เกิดการแข่งขันทางด้านคุณภาพ และยังทำให้เกษตรกรไม่พยายามส่งข้าวที่สะอาดเข้าโรงสี แต่กลับส่งข้าวที่ปลอมปน เพื่อให้ได้น้ำหนักมาก ทำให้โรงสีจะต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มมากขึ้นในการกำจัดสิ่งปลอมปน

งานวิจัยการกำหนดราคาข้าวเปลือกตามคุณภาพข้าวเปลือก (ตามเปอร์เซ็นต์ข้าวต้น) แบบมีส่วนร่วมของเกษตรกรไทยนี้ จึงได้สร้างแบบจำลองต้นแบบสำหรับการกำหนดราคาข้าวเปลือกโดยใช้เปอร์เซ็นต์ข้าวต้นเป็นปัจจัยหนี่งในการพิจารณา เนื่องจาก การเพิ่มขึ้นของเปอร์เซ็นต์ข้าวต้น ปกติแล้วจะเป็นผลดีต่อเกษตรกรโดยตรง เพราะเป็นปัจจัยหนึ่งในการกำหนดราคาข้าวเปลือก หากเกษตรกรสามารถผลิตข้าวที่มีคุณภาพสูง ราคาข้าวที่ได้รับก็น่าจะสูงด้วย อีกทั้งการเพิ่มขึ้นของเปอร์เซ็นต์ข้าวต้นก็จะเป็นผลดีต่อโรงสีที่รับซื้อ แต่ระบบการซื้อขายข้าวของตลาดในประเทศไทยยังมิได้เอื้ออำนวยให้เกษตรกรได้ผลประโยชน์จากการขายข้าวที่มีเปอร์เซ็นต์ข้าวต้นสูง ดังเช่นเกษตรกรในประเทศสหรัฐอเมริกาที่ได้รับราคาขายข้าวเปลือกเพิ่มขึ้นตามเปอร์เซ็นต์ข้าวต้นที่เพิ่มขึ้นแต่ละเปอร์เซ็นต์

ดังนั้นผลการศึกษาที่ได้จะนำไปสู่การเพิ่มคุณภาพการสีของข้าวที่เกษตรกรได้รับ ซึ่งหากไม่มีการพัฒนาระบบที่เอื้ออำนวยให้มีการนำเปอร์เซ็นต์ข้าวต้นเข้ามาเป็นปัจจัยหนึ่งในการกำหนดราคาซื้อขายข้าวเปลือก เกษตรกรก็อาจจะไม่ได้มีผลประโยชน์จากการจัดการที่จะเพิ่มเปอร์เซ็นต์ข้าวต้นเลย จึงมีการศึกษารูปแบบ วิธีการ ตลอดจนความเป็นไปได้ ในการกำหนดราคาข้าวเปลือกตามคุณภาพข้าวเปลือกหรือตามเปอร์เซ็นต์ข้าวต้น ที่จะให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์เพื่อเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันของประเทศ โดยรับฟังความคิดเห็นทั้งจากเกษตรกรเกี่ยวกับกลไกราคาข้าวที่เกษตรกรได้รับ และจากผู้รับซื้อ เพื่อทำให้ผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียทุกคนในระบบ ได้รับผลประโยชน์ร่วมกัน และทำให้มีแรงจูงใจในการพัฒนาคุณภาพข้าวให้ดียิ่งขึ้นต่อไป